-S-
sa mạc: kantāra (nam), irina
(trung)
sa môn: samaṇa
(nam)
sa-môn giả hiệu:
samaṇakuttaka (nam)
sa-di: sāmanera
(nam), samaṇuddesa (nam)
sa-di ni: sāmanerī
(nữ)
sạch: sukka (tính
từ), sodheti (sudh + e), pariyodāta (tính
từ), mejjha (tính từ), nikkaddama (tính từ)
sạch sẽ: vimala
(tính từ), visada (tính từ), suci (tính từ),
suddha (tính từ), parisodhana (trung), odāta (tính từ), accha
(tính
từ), avadāta (tính từ), vodapeti (vi + u + dā + āpe ),
vodapana
(trung)
sai: vitatha (tính
từ) (trung)
sai đường: uppatha
(nam)
sai khiến: mārāpana
(trung)
sai lầm: micchatta
(trung), micchā (trạng từ)
sái giờ (quá ngọ): vikāla
(nam)
sái quấy: micchatta
(trung)
sải tay: byāma
(nam)
sải tay: vyāma
(nam)
san hô: pavāḷa
(nam)
sàn đập lúa: khala
(trung)
sản xuất:
abhinipphadeti (abhi + ni + pad +e), abhinipphatti
(nữ), abhinibbatteti (abhi + ni + vat + e), abhinibnatti (nữ),
abhinimmiṇāti (abhi + ni + mā + nā ), janeti (jan + e),
nimmāṇa
(trung), nimmināti (ni + mi + nā), nipphādaka (tính từ),
nipphādeti
(ni + pad + e), nibbattaka (tính từ), nibbattana (trung),
nibbattati
(ni + vat + e), pajāyati (pa + jan + ya), sambhavati (saṃ +
bhu + a),
samudaya (nam), samuṭṭhāpeti (saṃ + u + thā + āpe), sithika
(tính từ),
uppādeti (u + pad + e), vuṭṭhahati (u + ṭha + a), sañcaneti
(saṃ + jan
+ e), sañcanana (trung), sañjāyati (saṃ + jan + ya), āpādeti
(ā + pad
+ e), nipphajjati (ni + pad + ya)
sang đoạt: lumpati
(lup + ṃ + a)
sang trọng: maṅgala
(tính từ), pakaṭṭha (tính từ)
sáng chói:
āphassara (tính từ), pajjalana (trung), sassirīka
(tính từ), sobhaga (trung), tejavantu (tính từ), vibhāti (vi +
bhā +
a), virājati (vi + raj + a)
sáng lạng: bhāsura
(tính từ), yasa (nam), juṇha (tính từ), juti
(nữ), teja (nam) (trung), pakāsa (nam), patāpa (nam), pabhāsa
(nam),
ujjala (tính từ), vibhūti (nữ), virocati (vi + ruc + a),
visuddhi (nữ)
sáng quá: suvisada
(tính từ)
sáng rực:
sajotibhūta (tính từ)
sáng sớm: paccūsa
(nam)
sáng suốt:
bujjanaka (tính từ), medhā (nữ), jāgariya (trung),
nipaka (tính từ), paññavantu (tính từ), paṇḍita (tính từ),
dhona (tính
từ)
sáng tác:
viracayati (vi + rac + ya), racayati (rac + aya)
sáng tạo: vāseti
(vas + e)
sáng tỏ: niggumba
(tính từ), paridīpaka (tính từ)
sáng trí: vibhāvi
(tính từ), dhīra (tính từ), cāturiya (trung)
sàng: piṭṭhacālikā
(nữ)
sanh đẻ: sañjāyati
(saṃ + jan + ya), nibbattana (trung),
vijāyati (vi + jan + ya), vijāyana (trung), janeti (jan + e),
nibbattaka (tính từ)
sanh khởi:
uppajjati (ud + pad)
sanh làm ngạ quỷ:
petayoni (nữ)
sanh lên:
samuṭṭhāpeti (saṃ + u + thā + āpe), samudaya
(nam),uppajjati (u + pad + ya)
sanh ra: nibbattati
(ni + vat + a), nibbattana (trung),
pavasati (pa + su + a)
sao chổi: dhūmaketu
(nam)
sao hôm: kuja (nam)
sáo: sālikā (nữ)
sào huyệt: guhā
(nữ)
sáp: sittha (trung)
sáp ong:
madhusittha (trung), sitthaka (trung)
sát hại: atipāteti
(ati + pat + e), atipāta (nam), maraṇacetanā
(nữ)
sát na: khaṇa (nam)
sát sanh: ghāteti
(han + e) ghāta (nam) ghātana (trung)
sau cùng: pacchima
(tính từ)
sau đó: āyatiṃ
(trạng từ), pacchā (trạng từ)
sau này: āyatiṃ
(trạng từ), pacchā (trạng từ)
sau rốt: pacchima
(tính từ), carima (tính từ)
say đắm: rāgaratta
(tính từ)
say đắm tình dục:
mada (nam)
say mê: mada (nam),
madana (trung), muyhati (muh + ya),
palobhana (trung), sammucchati (saṃ + mus + ya), sammuyhati
(saṃ + muh
+ ya), sammuyhana (trung)
sắc: tikkiṇa (tính
từ)
sắc dục: rūpataṇhā
(nữ)
sắc giới (cõi phạm
thiên): rūpabhava (nam)
sặc sỡ: sucitta
(tính từ), sucittita (tính từ)
sắc tướng: rūpa
(trung)
săn (thú): anvesati
(anu + es + a), anvesana (nữ)
săn sóc:
paṭijaggati (paṭi + jag + a), paricaraṇa (trung),
paricarati (pari + car + a), paricāraṇa (nữ), upaṭṭhahati,
upaṭṭhāti
(upa + ṭhā + a), ārakkhā (nữ)
sẵn sàng: kalla
(tính từ)
sắp đặt: ajjhāsaya
(nam), ajjhāsayatā (nữ), racayati (rac +
aya), sampala (trung)
sắp xếp: vidhāna
(trung), pakappanā (nữ), paccupaṭṭhāpeti (pati
+ upa + ṭhā + āpe), paññāpana (trung), paṭisāmeti (paṭi + saṃ +
e),
paṭiyādeti (paṭi + yat + e), racanā (nữ), vikappeti (vi + kapp
+ e),
saṃvidahati (saṃ + vi + dhā + a), saṃvidahana (trung)
sắt (thép): aya
(trung)
sấm: asani (nữ)
sấm sét:
indagajjita (trung), indaggi (nam), acirappabhā (nữ),
thanita (trung)
sân: aṅgana
(trung), pakopa (nam), rosa (nam)
sân đập lúa:
khalamaṇḍala (trung)
sân hận:
abhisajjati (abhi + sad + ya), abhisajjana (trung),
dosa (nam), sārambha (nam), vera (trung), vyāpāda (nam)
sân nhà: ajira
(trung), gehaṅgaga (trung),gharājira (trung),
caccara (trung), aṅgaṇa (trung)
sân thượng:
ākāsatala (trung), mahātala (trung), vedikā (nữ)
sân trước: paghaṇa
(nam)
sâu: anuttāna (tính
từ)
sâu: kimi (nam),
pāṇaka (nam)
sâu bướm:
lomasapāṇaka (nam)
sâu thẳm: gambhīra
(tính từ) gādha (tính từ)
sâu xa: gambhīra
(tính từ)
sẩy chân: khalati
(khal + a), khalita (trung), pakkhalati (pa +
khal + a)
sấy khô: ussussati
(u + sus + ya)
sen đỏ: kokanada
(trung)
sen trắng:
puṇḍarīka (trung)
sét đánh: meghanāde
(nam)
sếu: baka (nam)
sếu nâu: balākā
(nữ)
si mê: ajānana
(trung), aññāna (trung)
sỉ nhục: āsajjana
(trung)
siêng năng:
vāyamati (vi + a+ yam + a), īhā (nữ), payatana
(trung), parakkama (nam), ussāha (nam), ussuka (tính từ),
ussukka
(trung), ussahati (u + sah +a), ussukkati (u + suk + a)
siêu quần: visiṭṭha
(tính từ)
siêu việt: agga
(tính từ), aggatā (nữ), aggatta (trung),
uḷaratā (nữ) uḷaratta (trung)
sinh lợi: sithika
(tính từ)
sinh nhật:
jātidivasa (nam)
sinh ra: jāyati
(jan + ya), uppajjati (ud + pad), jāta (3)
sinh sản: sañjāyati
(saṃ + jan + ya), nibbattana (trung),
vijāyati (vi + jan + ya), vijāyana (trung), janeti (jan + e),
nibbattaka (tính từ)
sinh tồn: jīvati
(jib + a), pavattana (trung), saṃvijjati (saṃ
+ vid + ya), paccuppanna (tính từ)
sinh vật: jantu
(nam), satta (nam)
so sánh: nidassana
(trung), samāneti (saṃ + ā + ni + a), tuleti
(tul + e), upameti (upa + mā + e)
sò: sambuka (nam)
sọ: sīsakapāla
(nam)
soạn thảo: ganthana
(trung)
sóc: kalandaka
(nam), tuliya (nam)
soi: abhitudati
(abhi + tud + a)
sỏi: marumbā (nữ),
silā (nữ)
sỏi nhỏ: sakkharā
(nữ)
soi lỗ: chiddita
(tính từ)
soi sáng: obhāseti
(ava + bhāṣ)
sóng: taraṅga
(nam), ummi (nữ)
sống chung:
sannivasati (saṃ + ni + vas + a)
sóng điện: ūmi (nữ)
sóng to: ullola
(nam)
sót: virādheti (vi +
radh + e), sāvasesa (tính từ)
số mạng: niyati
(nữ)
số phận: bhāgadheyya
(trung), bhāgadheya (trung), vidhi (nam),
yebhuyya (tính từ), niyati (nữ)
sôi tim: pheṇuddehakaṃ
(trạng từ)
sông: āpagā (nữ)
sông: saritā (nữ),
savantī (nữ), nadī (nữ)
sông hằng: gangā
(nữ)
sông lớn: sindhu
(nam)
sống: jīvati (jib +
a), jīva (nam), jīvana (trung)
sống do vật thực:
āhāraṭṭikita (tính từ)
sống lại: sañjīvana
(tính từ)
sốt rét: kāyaḍāha
(nam)
sốt sắng: āyūhaka
(tính từ)
sơ lược: nikkhepana
(trung), nikkhepa (nam)
sờ mó: āmasati (ā +
mas + a)
sợ: santajjeti (sam
+ tajj + e)
sợ chết:
maraṇabhaya (trung)
sợ hãi: bhāyati
(bhī), tāsa (nam)
sở hữu: āyatta
(tính từ)
sợ kinh khủng: mahabbhaya
(trung)
sợ sệt: bhaya
(trung), bhayaṅkana (tính từ), bhīti (nữ), bhīma
(tính từ), bhīsana (tính từ), paṭibhaya (trung), santasati
(saṃ + tas
+ a), satāsa (nam)
sợi chỉ: tantu
(nam), sutta (trung)
sợi dây: sutta
(trung), tantu (nam), yotta (trung), rasmi (nữ)
sợi dây to: rajju
(nữ)
sợi len: uṇṇa
(trung) uṇṇā (nữ)
sớm hơn hết: puretaraṃ
(trạng từ)
sớm nhất: pure
(trạng từ)
sớm quá: khippataraṃ
(trạng từ)
sơn: raṅga (nam)
sơn dương: eṇimiga
(nam), eṇeyya (nam), camara (nam)
sủa: bhuṅkaroti
(bhuṃ + kar + o), bhukkaraṇa (trung), bhuṅkāra
(nam)
súc miệng:
mukhadhovana (trung)
sức nặng: bhāra
(nam)
súc rửa: pakkhāleti
(pa + khal + e), vikkhāleti (vi + khāl + e)
súc sắc: akkha
(nam)
súc vật: tiracchāna
(nam)
sủi bọt:
pheṇuddehakaṃ (trạng từ)
sum hợp:
paṭisandhāna (trung), paṭisandhi (nữ)
sung túc: paguṇatā
(nữ)
súng: bheṇṇivāla
(nam)
sùng bái:
purekkhāra (nam)
sùng đạo: saddha
(tính từ)
sùng mộ: saddhā
(nữ)
sụp đổ: opāteti
(ova + pat + e), vināsa (nam), paridhaṃsaka
(tính từ), parihāni (nữ)
suy đồi: hāni (nữ),
avaḍḍhi (nữ), parābhava (nam), parihāni
(nữ)
suy luận: anumīyati
(anu + mā + i + ya), anumāna (nam), naya
(nam)
suy nghĩ: anucināti
(anu + ci + nā), anucināti (anu + ci + nā),
anuvicināti (anu + vi + ci + nā), avekkhati (ava + ikkh + a),
cintaka,
cintanaka (tính từ), manana (trung), pakappeti (pa + kapp +
e),
paccavakkhati (pati + ava + ikkh + a), parivitakka (nam),
parivīmaṃsati (pari + vi + mas + ṃ + a), takketi (takk + e),
vicāreti
(vi + car + e), vikappa (nam), vīmaṃsati (mān + sa), sañceteti
(saṃ +
cet + e)
suy nghĩ chín chắn:
anupekkhati (anu + upa + ikkh + a)
suy ra:
abhisañceteti (abhi + saṃ + cit + e), abhisañcetajita
(trung)
suy sụp: vyasana
(trung)
suy tầm: vitakketi
(vi + tak + e), vitakka (nam)
suy tính:
parivitakka (nam), vikappa (nam)
suy tưởng:
anucināti (anu + ci + nā), anupassati (anu + dis +
a), anupassanā (trung), vitakketi (vi + tak + e), vitakka
(nam)
suy xét:
paṭisañcikkhati (paṭi + saṃ + cikkh + a), parituleti
(pari + tul + e), sallakkheti (saṃ + lakkh + e)
suy yếu: jara (tính
từ)
sư tử: kesarī
(nam), māra (nam), sīha (nam)
sứ giả: dūta (nam),
pessa (nam)
sứ thần (của vua):
rājadūta (nam), dūta (nam)
sự thật: avisaṃvāda
(nam), sacca (trung), yathātathaṃ (trạng
từ)
sửa chữa:
saṃvidahati (saṃ + vi + dhā + a), abhisaṅkkharoti
(abhi + saṃ + kar + a), abhisaṅkhāra (nam), paṭisankharana
(trung)
sửa đổi: vikāra
(nam), viparināmeti (vi + pari + nam + a)
sửa lại: paṭikara
(tính từ), paṭikamma (trung), paṭikaroti
(paṭi + kar + o)
sửa sai: sodheti
(sudh + e)
sửa sang:
paṭijaggati (paṭi + jag + a), paṭidadāti (paṭi + dā +
a)
sửa soạn:
abhisaṅkkharoti (abhi + saṃ + kar + a), abhisaṅkhāra
(nam), alaṅkaroti (alaṃ + kar + o), alaṅkaraṇa (trung),
alaṅkāra
(nam), kappeti (kapp + e), parivaccha (trung), paṭiyādeti
(paṭi + yat
+ e), paṭiyādeti (paṭi + yat + e), paṭisankharoti (paṭi + saṃ +
kar +
a), payojana (trung), payojeti (pa + yuj + e), racayati (rac +
aya),
vidahati (vi + dhā + a), saṅkharoti (saṃ + kar + o),
saṅkharana
(trung), sajjeti (saj + e), sādheti (sadh + e), sampādeti (saṃ
+ pad +
e), saṃvidahati (saṃ + vi + dhā + a)
sữa (bò): duddha
(trung)
sữa: khīra (trung)
sữa chua: dadhi
(trung), ghata (trung), sappi (trung)
sữa đặc: dadhi
(trung)
sữa đặc có kem:
kummāsa (nam)
sữa lỏng: navanīta
(trung)
sữa mẹ: thañña
(trung)
sức khỏe: ārogya
(trung), sokhya (trung)
sức lực: java
(nam), thāma (nam), parisama (nam), bala (trung),
vikkama (nam), viriya (trung)
sức mạnh: bala
(trung), balī (tính từ), pabhāva (nam), satti
(nữ), vega (nam)
sức mạnh của nhẫn nại:
khantibala (trung)
sưng lên: pīṇa
(tính từ), uppakka (tính từ)
sừng: visāṇa
(trung), siṅga (trung), sūna (tính từ)
sương: ussāva (nam)
sương tuyết: mahikā
(nữ)
sưu tầm: anvesati
(anu + es + a), anvesana (nữ), esati (es +
a), esanā (nữ), nicchināti (ni + chi + nā), parikkhati (pari +
ikkh +
a), parigaṇhana (trung), vicaya (nam), vinicchinati (vi + ni +
chi +
nā), vinnicheti (vi + ni + chi + e), viloketi (vi + lok + e),
vilokana
(trung), vīmaṃsati (mān + sa), vīmaṃsana (trung)