Chương V. QUẢ BẤT THIỆN

Bảy loại tâm này một khi chúng tạo nên quả bất thiện đó là:-tâm nhãn thức, nhĩ thức, tỷ thức, thiệt thức và thân thức, một loại ý giới (sense-mind element) và một loại ý thức giới mà thôi, hiểu theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng - Bảy loại tâm này hoàn toàn giống với các loại tâm quả thiện mô tả ở trên. Tuy nhiên loại tâm sau này lại có nghiệp chướng bất thiện làm nguyên nhân, những quả bất thiện chỉ có nghiệp chướng bất thiện làm nguyên nhân mà thôi, và những loại tâm quả thiện khởi hiện có liên quan đến những đối tượng đáng ưa thích mạnh mẽ và vừa phải còn những tâm quả bất thiện này sanh khởi có liên quan đến những đối tượng không đáng ưa thích và không đáng ưa thích vừa phải. Trong các loại tâm vừa nêu thì thân thức câu hành lạc, và loại sau này câu hành khổ. [293] tâm ý thức giới câu hành xả trước (indifference)là nguyên nhân làm cho tái sanh giữa nhân loại sanh ra đã mù, lại tạo ra những kết quả trong năm trường hợp. Nhưng ở đây nơi tâm thức sau này, khi mười tâm bất thiện gây ảnh hưởng đến nghiệp chướng, thì tức khắc sẽ tạo ra tái sanh nơi bốn khổ cảnh[52]hoặc là nghiệp chướng, hoặc là điềm nghiệp hoặc là dấu hiệu cảnh giới của đối tượng, và đồng thời cũng tạo ra quả. Bắt đầu với trường hợp thuộc tâm thứ hai. Nó trở thành một chuỗi (1)tâm hữu phần trong lúc cuộc sống vẫn tiếp diễn, (2,3)quan sát lại trong năm qui trình tâm với các đối tượng không đáng ưa thích và không đáng ưa thích tương đối, (4) na cảnh được nơi lục môn đang khi đối tượng vẫn còn sống động. Và (5) diệt vào sát na tử. Như vậy tâm này tạo ra quả ở năm cơ hội tất cả.

Ðến đây kết thúc quả bất thiện