Hỏi: Có phương pháp nào tốt nhất để chuẩn bị cho cái chết của mình không?
Ðại
sư Dilgo Khyentse Rinpoche: Phương pháp tốt nhất để chuẩn bị cho cái
chết của mỗi người là nên tu tập tâm linh trong suốt cuộc đời mình.
Ðại
sư Kirti Tsenshab Rinpoche: Một lần nữa tôi phải đề cập đến hai hạng
người, thứ nhất là tín đồ theo đạo Phật, thứ hai là những người không
có đạo.
Ðối với hạng người thứ nhất đã từng quy y và tu học
theo Chánh pháp, khi họ biết rằng cái chết đang đến với họ thì đó là
thời gian giúp họ tinh tấn hơn trong việc tu tập của mình.
Ðối
với hạng người thứ hai, chưa hề nghĩ gì về con đường đạo trong cuộc đời
họ, nên khuyên họ cố gắng phát khởi tâm đạo, tâm đạo ở đây nghĩa là suy
nghĩ về điều tốt, nghĩ và cầu mong điều tốt đến với người khác. Ðây là
cách tốt nhất dành cho những người không có đạo chuẩn bị cái chết.
Ðại
sư Garje Khamtul Rinpoche: Giống như ta đi đến một nha sĩ, đó là điều
không ai tránh khỏi, việc cuối cùng cũng phải xảy ra, chết cũng thế, vì
vậy có gì tốt đẹp bằng nếu ta bắt đầu suy nghĩ về nó ngay bây giờ. Ð?
biết rõ về cái chết ta nên hỏi các bậc thầy của mình, những người có
kiến thức về cái chết, các ngài sẽ cho chúng ta biết con người sẽ chết
như thế nào. Nếu ta có những hiểu biết như thế, ta thật sự không sợ
chết và nó sẽ giúp đỡ ta rất nhiều.
Ðại sư Geshe Lamrimpa: Nếu
một người đang chuẩn bị một nơi tái sinh hạnh phúc thì sẽ loại bỏ tham
sân si và tịnh hóa mười ác nghiệp nếu đã phạm phải trong quá khứ, bày
tỏ sự hối tiếc và lập nguyện không vi phạm giới pháp trong tương lai.
Ðây là lời dạy chung cho tất cả mọi chúng sinh. Ðối với một người đã
thọ giới để tu hay một hành giả Mật giáo, họ phải sám hối và tịnh hóa
tất cả giới luật và lời phát nguyện mà họ đã phá bỏ.
Mặt khác,
nếu muốn đời sau giàu sang thì phải thực hành pháp bố thí, muốn được
hạnh phúc thì phải giữ giới hạnh, muốn được trường thọ nên tránh sát
sinh, muốn được ngưỡng mộ và tôn kính phải tu pháp nhẫn nhục. Muốn giải
thoát thì tu tập sáu hạnh của Bồ Tát, v.v... Nói chung, nếu chúng ta
loại bỏ hết ác nghiệp, tịnh hóa hết tất cả nghiệp chướng và hướng đến
hành vi công đức, tạo cho ta có một sức mạnh hỷ lạc về nội tâm. Khi cái
chết đến với ta, chính năng lực công đức và giới hạnh ấy sẽ tiếp sức
cho ta đi tới một đời sống khác an toàn và hạnh phúc. Ðó là cách tốt
nhất để chuẩn bị cho cái chết của mọi người.
Hỏi:
Ở trong Phật giáo có một vài phương pháp thiền quán niệm về cái chết và
kể lại tiến trình chết. Loại thiền này có lợi ích gì không ?
Theo
triết học của Phật giáo, phương pháp thiền quán tưởng về cái chết là
nhắm vào mục đích để ta ý thức được cuộc đời là vô thường và ta sẽ trở
nên quen thuộc với những diễn biến khác nhau về cái chết mà con người
sẽ phải đi qua. Ðiều đó rất có ích. Trong pháp tu này, hành giả biết rõ
những dấu hiệu xảy ra trong tiến trình đưa đến cái chết như sự suy yếu
của sáu giác quan, và sự tan rã dần của thân tứ đại... Rồi tiếp đó, ta
cũng nhận ra rằng khi ta tái sinh vì sự hỗn hợp giữa tinh cha, huyết mẹ
và thần thức của ta; một lần nữa, ta lại thấy cái chết đến với ba thứ
này, tiến trình sinh tử này không dứt cho đến khi ta giác ngộ. Theo
triết học Phật giáo Tây Tạng thì luyện tập quán tưởng về cái chết là
một pháp tu rất quan trọng.
Hỏi:
Ở phương Tây, nhờ Phật giáo mà trong những năm gần đây có sự phát triển
rất nhanh về phong trào thiết lập những Tiếp Dẫn Ðường để chăm sóc cho
những người sắp lâm chung. Các ngài có nghĩ rằng chúng ta có thể đem
lại lợi lạc cho người chết không?
Ðại sư Garje
Khamtul Rinpoche: Tôi cho rằng phong trào này rất tốt bởi vì người phục
vụ và người được chăm sóc đều biết rõ mình cuối cùng cũng đi đến cái
chết, do đó khi còn sống trên đời này họ cố gắng làm mọi điều tốt đẹp
và nhất là giúp đỡ những người sắp lâm chung. Giống như khi bạn đi máy
bay, biết rằng bạn đang ở trên không trung và có cảm giác sợ hãi. Nhưng
khi bạn thấy xung quanh có đủ tất cả những tiện nghi để giúp đỡ bạn thì
bạn cảm thấy như mình đang ở nhà, bạn cảm thấy hạnh phúc về điều đó.
Tóm lại, tôi thấy rằng các Tiếp Dẫn Ðuờng ở phương Tây rất tốt, vì nó
giúp cho người sắp lâm chung cảm thấy an toàn, tự tin và không sợ hãi
nữa.
Ðại sư Kirti Tsenshab Rinpoche: Ý tưởng thành lập các
dưỡng Ðường Tiếp Dẫn cho người sắp lâm chung là biểu trưng cho lòng bi
mẫn vô biên của chúng ta đối với người sắp chết. Ðây là một phong trào
rất tốt mà tôi cho rằng phát triển nhiều Trung tâm thêm chừng nào tốt
chừng ấy. Ở phương Tây xưa nay không quan tâm đến vấn đề tu tập tâm
linh, nên người sắp chết rất cần sự nâng đỡ về tinh thần ở cuối đời,
điều này giúp cho họ có một sức mạnh nội tâm để vượt qua nỗi hãi hùng
của cái chết.
Cuối cùng, trái tim của Phật giáo là lòng vị
tha, nghĩ đến người khác và giúp đỡ cho họ. Chúng ta phải nỗ lực nhiều
hơn nữa để có thể đem lại sự an ủi, nâng đỡ tinh th?n cho họ mà xã hội
đã một thời bỏ rơi và thiếu quan tâm.
Từ đáy lòng mình, tôi
muốn nói lời cảm ơn Thầy (người thực hiện cuộc phỏng vấn này) rất nhiều
và tôi phải nói rằng Thầy đừng nghĩ rằng mình đang đơn độc với trong
công việc này. Vì tất cả những gì mà Thầy đang làm hiện nay là đại diện
cho một đường hướng hoạt động của Phật giáo trong thời hiện đại. Chư
Phật, Bồ tát và các vị Thiên thần Hộ pháp luôn ủng hộ và luôn ở phía
Thầy.