After Bankei had passed away, a blind man who lived near the master’s temple
told a friend: “Since I am blind, I cannot watch a person’s face, so I must
judge his character by the sound of his voice. Ordinarily when I hear someone
congratulate another upon his happiness or success, I also hear a secret tone of
envy. When condolence is expressed for the misfortune of another, I hear
pleasure and satisfaction, as if the one condoling was really glad there was
something left to gain in his own world.
“In all my experience, however, Bankei’s voice was always sincere. Whenever he
expressed happiness, I heard nothing but happiness, and whenever he expressed
sorrow, sorrow was all I heard.”
Âm hưởng của niềm vui
Sau khi ngài Bankei[39]
viên tịch, một người mù sống gần
ngôi chùa của ngài nói với người bạn ông ta:
“Vì mù nên tôi không thể quan sát vẻ mặt của người khác, bởi vậy tôi phải phán
đoán cá tính con người thông qua giọng nói. Thông thường, khi tôi nghe ai đó
chúc mừng người khác nhân một dịp vui mừng hay một sự thành công, tôi cũng nghe
được âm hưởng ghen tỵ tiềm ẩn trong đó. Khi người ta bày tỏ sự chia buồn với nỗi
bất hạnh của kẻ khác, tôi cũng nghe được âm hưởng khoái chí và hài lòng, như thể
người chia buồn ấy thực ra đang vui mừng vì có điều gì đó vẫn còn lại trên thế
gian này để bản thân anh ta có thể chiếm được.
“Tuy nhiên, với tất cả kinh nghiệm của mình, tôi thấy giọng nói của ngài Bankei
là luôn luôn chân thật! Khi ngài bày tỏ niềm vui, tôi không nghe được âm hưởng
nào khác ngoài sự vui mừng; và khi ngài bày tỏ nỗi buồn, tôi chỉ nghe duy nhất
sự buồn bã mà thôi!”
Viết sau khi dịch
Điều mà người mù này nhận ra, có lẽ mỗi chúng ta cũng có thể nhận ra. Khi sự
chấp ngã vẫn ngự trị trong tâm ta thì hầu như mọi “người khác” đều là đối
nghịch! Cái “được” của bất cứ ai đó cũng đều là cái “mất” của ta, và cái “mất”
của bất cứ ai đó cũng đều tạo ra cơ hội cho cái “được” của ta! Vì thế, trong mối
quan hệ chằng chịt được xây dựng trên nền tảng của cái “bản ngã” luôn cần được
bảo vệ, vun bồi này, chúng ta sẽ không bao giờ có thể diễn đạt được một âm hưởng
thuần túy của niềm vui!